Hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng hiệu quả

Đồng hồ vạn năng có rất nhiều tính năng đo lường trong lĩnh vực điện tử, giúp kiểm tra và đánh giá các thông số điện một cách quan trọng. Trong bài viết này, Etech sẽ hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng để đo cường độ dòng điện, điện áp DC/AC, điện trở và kiểm tra thông mạch, giúp bạn thực hiện các công việc kiểm tra và sửa chữa điện tử một cách dễ dàng và chính xác.

Hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng hiệu quả

Đồng hồ vạn năng có 2 dạng số hay dạng kim đều giúp bạn đo các thông số điện quan trọng như đo dòng điện, đo điện áp và điện trở. Cả hai loại đều được thiết kế dễ sử dụng, phù hợp cho cả người mới bắt đầu và chuyên gia trong lĩnh vực điện tử, chúng ta cùng tham khảo hướng dẫn dưới đây.

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo dòng điện

Đồng hồ vạn năng (hay còn gọi là đồng hồ VOM) được sử dụng để đo dòng điện với độ chính xác cao. Dưới đây là hướng dẫn cách đo dòng điện trong mạch điện hoặc thiết bị, áp dụng cho cả đồng hồ số và kim.

Cách đo dòng điện bằng đồng hồ vạn năng điện tử

Để đo dòng điện bằng đồng hồ vạn năng điện tử, bạn cần thực hiện các bước sau:

1. Chọn thang đo phù hợp: Đặt đồng hồ ở thang A~ để đo dòng điện xoay chiều (AC) hoặc thang A- để đo dòng điện một chiều (DC).
2. Cắm que đo: Cắm que đo màu đen vào cổng chung (COM), que đỏ vào cổng 20A nếu đo dòng lớn (A) và cổng mA nếu đo dòng nhỏ (mA).
3. Kết nối que đo: Cắm que đen vào đầu COM, que đỏ vào đầu (+).
4. Chọn thang đo chi tiết: Đặt chuyển mạch ở thang DC.A – 250mA hoặc phù hợp với giá trị dòng điện cần đo.
5. Ngắt nguồn mạch: Tắt nguồn điện của mạch trước khi kết nối đồng hồ.
6. Kết nối đồng hồ với mạch: Mắc đồng hồ nối tiếp với mạch, kết nối que đỏ vào cực dương (+) và que đen vào cực âm (-) theo chiều dòng điện.
7. Bật nguồn: Sau khi kết nối, bật nguồn cho mạch để đo.
8. Đọc kết quả: Kết quả đo dòng điện sẽ hiển thị trên màn hình LCD của đồng hồ.

Cách đo dòng điện bằng đồng hồ vạn năng kim

Đối với đồng hồ vạn năng kim, quy trình thực hiện tương tự như đồng hồ điện tử, tuy nhiên cách đọc kết quả khác:

• Cách đọc kết quả: Giá trị đo thực = (giá trị kim trên cung chia độ x thang đo) / giá trị tối đa trên cung chia độ.
• Điều chỉnh thang đo: Nếu kết quả nhỏ hơn 25mA, hãy chuyển thang đo về DC.A – 25mA; nếu nhỏ hơn 2,5mA, chọn thang DC.A – 2,5mA để đạt độ chính xác cao hơn.

Lưu ý khi đo dòng điện:

• Luôn chọn đúng thang đo AC hoặc DC để đảm bảo kết quả chính xác.
• Đảm bảo cắm que đo chắc chắn vào đồng hồ và tiếp xúc tốt với mạch điện.
• Không được để đồng hồ ở thang đo điện áp khi đo dòng điện, điều này có thể làm hỏng đồng hồ.

Hướng dẫn cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo cường độ dòng điện

Để đo cường độ dòng điện hay đo ampe bằng đồng hồ vạn năng trong một mạch thí nghiệm, bạn cần thực hiện các bước sau:

1. Chọn thang đo phù hợp: bắt đầu bằng cách đặt đồng hồ vạn năng ở thang đo dòng điện cao nhất để tránh làm hỏng thiết bị nếu dòng điện vượt quá dự đoán. Xem thêm: Các thang đo trên đồng hồ vạn năng

2. Kết nối que đo: nối que đỏ của đồng hồ với cực dương và que đen với cực âm, đảm bảo đồng hồ được mắc nối tiếp với tải trong mạch.

3. Điều chỉnh thang đo: nếu kim chỉ hoặc số liệu hiển thị trên đồng hồ thấp, hãy giảm thang đo để đạt độ chính xác cao hơn.

4. Chọn thang đo chính xác: chuyển mạch của đồng hồ sang thang DC.A – 250mA nếu đo dòng điện một chiều với giá trị nhỏ.

5. Ngắt điện: tắt nguồn điện của mạch thí nghiệm trước khi kết nối đồng hồ với mạch để đảm bảo an toàn.

6. Kết nối đồng hồ: nối que đỏ của đồng hồ với cực dương (+) và que đen với cực âm (-), đảm bảo đồng hồ được mắc nối tiếp trong mạch.

7. Bật điện và đo: sau khi đã kết nối an toàn, bật nguồn điện và đọc kết quả đo được hiển thị trên màn hình LCD.

Lưu ý rằng đồng hồ chỉ đo được dòng điện nhỏ hơn giá trị của thang đo được chọn, vì vậy hãy điều chỉnh thang đo cho phù hợp với dòng điện trong mạch. Xem chi tiết: Hướng dẫn đo cường độ dòng điện ampe bằng đồng hồ vạn năng

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện áp một chiều

Để đo điện áp một chiều (DC) trên pin hoặc các thiết bị điện có điện áp khác biệt, hãy thực hiện theo các bước sau:

1. Kết nối dây dẫn: cắm dây dẫn màu đỏ vào đầu cực dương (+) của đồng hồ vạn năng và dây dẫn màu đen vào chân COM.

2. Chọn thang đo: xoay công tắc của đồng hồ về thang đo điện áp DC, chọn phạm vi đo phù hợp với mức điện áp dự kiến.

3. Kết nối đầu dò: đặt đầu dò màu đỏ lên cực dương (+) của mạch cần đo và đầu dò màu đen lên cực âm (-), đảm bảo mạch được mắc song song.

4. Điều chỉnh phạm vi: nếu điện áp đo được thấp hơn 250V, hãy chuyển bộ chọn phạm vi của đồng hồ sang thang đo có dải điện áp thấp hơn để có kết quả chính xác hơn.

5. Đọc kết quả: tính giá trị điện áp thực tế bằng công thức V = A x (B/C), trong đó:

   • V là giá trị điện áp thực
   • A là số chỉ của kim trên cung chia độ
   • B là thang đo đang sử dụng
   • C là giá trị tối đa của cung chia độ

Tỷ lệ B/C là hệ số mở rộng giúp tính toán điện áp một cách chính xác.

Xem thêm: Cách đo điện áp 1 chiều bằng đồng hồ vạn năng

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện áp xoay chiều

Đo điện áp xoay chiều (AC) bằng đồng hồ vạn năng, như Kyoritsu, là kỹ thuật phổ biến trong việc kiểm tra các thiết bị điện gia đình, hệ thống chiếu sáng, đường dây điện thương mại, và mạch điện trong nhà máy. Dưới đây là các cách sử dụng đồng hồ vạn năng để thực hiện đo điện áp xoay chiều.

1. Kết nối dây dẫn: cắm dây dẫn màu đỏ vào cực dương (+) của đồng hồ và dây dẫn màu đen vào chân COM.

2. Chọn thang đo: xoay núm vặn về thang đo điện áp AC và chọn dải đo phù hợp, thường nên chọn mức cao hơn điện áp dự kiến một nấc.

3. Đo điện áp: đặt hai que đo vào hai điểm cần đo trong mạch (mắc song song). Không cần quan tâm đến cực tính của đồng hồ trong phép đo AC.

4. Đọc kết quả: quan sát và ghi lại kết quả hiển thị trên màn hình đồng hồ.

Xem chi tiết: Cách đo điện áp xoay chiều bằng đồng hồ vạn năng

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng số đo điện trở

1. Chuyển chế độ đo: đặt đồng hồ vạn năng vào thang đo điện trở (Ω).
2. Kết nối que đo: cắm que đo màu đen vào cổng COM và que đỏ vào cổng V/Ω.
3. Đo điện trở: đặt hai que đo vào hai đầu của điện trở cần đo. Hãy chọn thang đo phù hợp với giá trị điện trở để đảm bảo kết quả chính xác.
4. Xác nhận kết quả: đo lại lần thứ hai để đảm bảo độ chính xác cao nhất.
5. Đọc kết quả: thông số đo được sẽ hiển thị dưới dạng số trên màn hình đồng hồ vạn năng.

Lưu ý khi đo điện trở bằng đồng hồ vạn năng số:

• Không đo điện trở khi mạch đang có điện. Trước khi đo, hãy đảm bảo nguồn điện đã được tắt.
• Khi đo điện trở nhỏ (dưới 10Ω), hãy đảm bảo que đo tiếp xúc tốt với chân điện trở để tránh sai số.
• Khi đo điện trở lớn (trên 10kΩ), tránh tiếp xúc đồng thời cả hai que đo để không làm ảnh hưởng đến kết quả.

Cách đo điện trở bằng đồng hồ vạn năng kim

1. Chọn thang đo: vặn núm điều chỉnh đến chức năng đo điện trở (Ω). Chọn thang x1 ohm hoặc x10 ohm cho điện trở nhỏ, và thang x1K ohm hoặc x10K ohm cho điện trở lớn.
2. Kết nối que đo: cắm dây đo màu đen vào cổng COM và dây đo màu đỏ vào cổng (+). Chập hai đầu kim đo vào nhau để điều chỉnh kim đồng hồ về 0.
3. Đo điện trở: đặt hai đầu kim đo vào hai đầu điện trở cần đo. Đợi kim trên đồng hồ ổn định và ghi lại kết quả.

Xem chi tiết: Cách đo điện trở bằng đồng hồ vạn năng

Cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo thông mạch 

Đồng hồ vạn năng là một thiết bị hữu ích để đo thông mạch với độ chính xác cao. Dù là đồng hồ kim hay đồng hồ điện tử, quy trình đo thông mạch đều khá tương đồng. Dưới đây là hướng dẫn chung cho cả hai loại đồng hồ:

1. Chọn thang đo: trước tiên, xoay núm vặn của đồng hồ sang chế độ đo thông mạch, ký hiệu là ())))). Thang đo này thường nằm trong khu vực thang đo điện trở (Ω) hoặc chung với chức năng đo đi-ốt. Màn hình sẽ hiển thị thông báo (OL) khi đồng hồ đã sẵn sàng đo.

2. Kết nối dây đo: cắm dây đo màu đen vào giắc COM và dây đo màu đỏ vào giắc VΩ.

3. Đo thông mạch: đặt hai đầu đo vào hai điểm cần kiểm tra. Nếu mạch không bị đứt, đồng hồ sẽ phát ra tiếng "bíp". Nếu mạch bị đứt, đồng hồ sẽ không phát ra âm thanh.

4. Kết thúc đo: sau khi đo xong, rút dây đo theo thứ tự: dây màu đỏ trước, dây màu đen sau. Cuối cùng, tắt đồng hồ vạn năng để kéo dài tuổi thọ của pin.

Xem chi tiết: Hướng dẫn đo thông mạch bằng đồng hồ vạn năng

Kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ vạn năng kim

Đồng hồ vạn năng kim không chỉ đo được dòng điện, điện áp, công suất mà còn có khả năng kiểm tra tụ điện. Dưới đây là cách kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ kim:

1. Chọn chế độ đo: chọn chế độ đo điện trở (ohm) trên đồng hồ vạn năng kim.
2. Kết nối que đo: chạm que đo của đồng hồ vào hai cực của tụ điện.
3. Đọc kết quả: nếu tụ điện ngắn mạch, đồng hồ sẽ hiển thị mức điện trở thấp. Nếu tụ bị hở, kim đồng hồ sẽ không dịch chuyển. Trong trường hợp tụ điện còn hoạt động tốt, đồng hồ sẽ hiển thị mức điện trở thấp ban đầu, sau đó tăng dần đến vô hạn.

Cách kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ vạn năng số

Kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ số là phương pháp an toàn và hiệu quả:

1. Cài đặt đồng hồ: chỉnh đồng hồ vạn năng sang phạm vi Ohm và đặt ở dải đo 1000 Ohm (1K).
2. Thực hiện đo: chạm que đo vào hai cực của tụ điện, sau đó đổi que đo và lặp lại thao tác.
3. Đọc kết quả: nếu màn hình hiển thị dãy số trong vài giây rồi chuyển sang chế độ Open Line (OL), tụ điện vẫn hoạt động tốt. Nếu không có thay đổi trên màn hình, tụ điện đã hỏng.

Xem thêm: cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng

Kiểm tra tụ điện bằng chế độ kiểm tra điện dung

Một số đồng hồ vạn năng có chức năng đo điện dung:

1. Chuẩn bị: đảm bảo tụ điện đã được xả hết và tháo ra khỏi mạch.
2. Chọn chế độ điện dung: trên đồng hồ vạn năng, chọn chế độ đo điện dung.
3. Kết nối: chạm que đo vào hai cực của tụ điện.
4. Đọc kết quả: nếu giá trị hiển thị gần với giá trị thực của tụ điện, tụ còn tốt. Nếu giá trị thấp hơn nhiều hoặc không có hiển thị, tụ điện cần được thay mới.

Cách đo dung lượng và nội trở pin bằng đồng hồ vạn năng

1. Kết nối dây đo: Gắn dây đo màu đen vào cổng COM và dây đo màu đỏ vào cổng điện áp thấp của đồng hồ (không phải cổng 220-240V AC).

2. Chọn thang đo: Xoay núm vặn của đồng hồ đến chế độ đo điện áp DC. Chọn mức điện áp phù hợp với pin để đảm bảo kết quả chính xác nhất.

3. Đo điện áp: Đặt đầu que đo màu đen vào cực âm của pin và đầu que đo màu đỏ vào cực dương.

4. Đọc kết quả: Kết quả sẽ được hiển thị trên màn hình. Nếu điện áp đo được thấp hơn giá trị tiêu chuẩn của pin (thường là 12V), pin có thể yếu hoặc đã hết và cần được thay thế.

Xem chi tiết: 

• Cách đo nội trở pin bằng đồng hồ vạn năng
• Cách đo dung lượng pin bằng đồng hồ vạn năng

Hướng dẫn cách đọc đồng hồ vạn năng

Việc đọc kết quả từ đồng hồ vạn năng phụ thuộc vào loại đồng hồ bạn sử dụng.

Đọc đồng hồ vạn năng điện tử

Đồng hồ vạn năng điện tử hiển thị kết quả trực tiếp trên màn hình kỹ thuật số. Để đọc thông số, bạn chỉ cần quan sát các giá trị hiện trên màn hình. Kết quả thường được hiển thị rõ ràng và dễ hiểu, giúp bạn nhanh chóng nắm bắt thông tin cần thiết.

Đọc đồng hồ vạn năng kim

Đối với đồng hồ vạn năng kim, kết quả được hiển thị qua cung chia độ. Vì kích thước của cung chia độ có giới hạn, không thể hiện hết các chỉ số trên mỗi thang đo, bạn cần thực hiện thêm một số bước:

• Xác định vị trí kim: Đọc giá trị theo vị trí kim trên cung chia độ.
• Sử dụng hệ số thang đo: Để tính giá trị chính xác, nhân (hoặc cộng) giá trị của cung chia độ với hệ số thang đo mở rộng.

Tham khảo bảng hướng dẫn sau để nắm rõ cách đọc các chỉ số trên đồng hồ vạn năng.

Bằng cách hiểu cách đọc kết quả từ cả hai loại đồng hồ, bạn sẽ có thể thực hiện các phép đo chính xác và hiệu quả hơn.

Chức năng đo	Thang đo	Cung chia độ	Hệ số mở rộng
Điện áp 1 chiều DC	0,1V	C10	X 0.01 (chia 100)
	0,5V	C50	X 0.01 (chia 100)
	2,5V	C250	X 0.01 (chia 100)
	10V	C10	X 1
	50V	C50	X 1
	250V	C250	X 1
	1000V	C10	X 100
Điện áp xoay chiều AC	10V	D10	X 1
	50V	C50	X 1
	250V	C250	X 1
	1000V	C10	X 100
Dòng điện DC	50mA	C50	X 1
	2,5mA	C250	X 0.01 (chia 100)
	25mA	C250	X 0,1 (chia 10)
	250mA	C250	X 1
Dòng điện AC	15A	E15	X 1
Điện trở (Ω)	X 1Ω	A0 – 2k	X 1
	X 10Ω	A0 – 2k	X 10
	X 1kΩ	A0 – 2k	X 1000
	X 10kΩ	A0 – 2k	X 10.000
Dòng điện chạy qua tải (LI)	X 1Ω	G15	X 10(mA)
	X 10Ω	G15	X 1(mA)
	X 1kΩ	G15	X 10(mA)
	X 10kΩ	G15	X 4(mA)
Điện áp đặt trên tải (LV)	X 1Ω	H3	X 1(V)
	X 10Ω	H3	X 1(V)
	X 1kΩ	H3	X 1(V)
	X 10kΩ	H3	X 4(V)
Output	10V	D10	X 1
	50V	C50	X 1
	250V	C250	X 1
	1000V	C10	X 100
dB	10V	I -22 ÷ 10 dB	X 1
	50V	I -22 ÷ 10 dB	X 1 + 14dB
	250V	I -22 ÷ 10 dB	X 1 + 28dB
	1000V	I -22 ÷ 10 dB	X 1 + 40dB
hFE	X 10Ω	F 0 ÷ 1000	X1

Kết luận

Bằng việc thực hiện theo cách sử dụng đồng hồ vạn năng của Etech Việt Nam, bạn có thể dễ dàng đo lường dòng điện một cách chính xác và an toàn. Điều này không chỉ giúp ta phát hiện kịp thời các sự cố mà còn đảm bảo hoạt động ổn định cho hệ thống điện của bạn.